Trong không khí vui xuân đón tết không biết có chủ quan khi nói rằng ai cũng thích tết, nao nao chờ đón tết ngay cả người đang gặp khó khăn mua vé tàu xe về quê hay bà con nội trợ nghèo lo sắm tết. Vui không chỉ vì ngày tết được đoàn tụ, vui chơi, nghỉ ngơi và lai rai,…. mà “tết” có nhiều ý nghĩa truyền thống mang bản sắc dân tộc ; tuy bên trong tết cổ truyền đã có nhiều cái mới theo sự phát triển của xã hội , của cuộc sống.
Điểm lại những nét cổ truyền, những việc làm trong những ngày đầu xuân càng thấy ý nghĩa của tết mà cảm ơn tổ tiên, ông bà đã tạo dựng nên tết.
Về sức khỏe: Tết là dịp mọi người nhắc nhau và cầu chúc cho nhau mạnh khỏe. Từ xưa ông cha ta đã đúc kết nên những câu đối, những lời chúc tết mà bất cứ ai cũng ưa, thích dùng. Khởi đầu tết là những lời chúc mừng năm mới. Mỗi lời chúc có nét riêng của từng người, từng tập thể nhưng tất cả đều có ý cầu chúc sức khỏe dưới dạng văn từ khác nhau. Trong những lời chúc làm “nghẽn mạch” sau giao thừa nếu thống kê thì chữ “mạnh khỏe” chắc chắn chiếm đầu bảng. Cầu chúc cho nhau sức khỏe là nét đẹp và văn hóa truyền thống của tết.
Chúc là mong ước cho nhau và cũng là nhắc nhau, nhắc mình giữ sức khỏe. Không phải bây giờ chúng ta mới thấy sức khỏe là vốn quý nhất mà từ cổ xưa ông cha ta đã thấy nên mới đưa chúc tết, chúc sức khỏe vào chương trình ngày mùng một ngày khởi đầu, quan trọng nhất của tết.
Tuy vậy sau tết số người cảm thấy mệt mỏi, nặng nề hơn trước tết không phải là ít. Như vậy là để giữ được sức khỏe cũng không phải dễ dàng ngay cả khi có điều kiện nghỉ ngơi, thư giãn, ăn uống đầy đủ. Một trong những yếu tố có tác dụng tốt và cũng có thể làm ảnh hưởng tới sức khỏe trong tết là ăn uống.
Cách ăn tết bây giờ đã có nhiều thay đổi, nhất là ở thành thị có xu hướng ít muốn tăng cân. Tuy nhiên do tập quán, do hiếu khách và thức ăn ngày tết cũng được chăm chút hơn, hấp dẫn hơn nên khó tránh khỏi ăn nhiều hơn ngày thường. Để tránh đưa vào cơ thể thêm nhiều những chất có khả năng thừa mà vẫn được thưởng thức bữa ăn trọn vẹn , ngon lành nên dùng cách ăn chậm nhai kỹ . Phương pháp này nhẹ nhàng dễ thực hiện hợp lý hơn dùng “ ý trí ,, cố gắng ngoảnh mặt làm ngơ với những món ăn hấp dẫn nhất là trong dịp tết . Ăn chậm nhai kỹ lâu nay được nhắc nhiều mới chỉ với ý nghĩa giúp cho tiêu hóa tốt, bảo vệ dạ dày. Thú vị hơn khi thấy ăn chậm nhai kỹ cũng là cách thưởng thức bữa ăn ngày tết một cách khoa học.
Bữa ăn ngoài ý nghĩa cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể còn là lúc thưởng thức mầu sắc , mùi vị thức ăn. Mùi vị thức ăn được cảm nhận qua cơ quan khứu giác (mũi), vị giác (miệng). Ăn chậm nhai kỹ để có thời gian cảm nhận mùi vị lâu và cũng để giảm dần cảm giác đói, thèm ăn. Cảm giác đói, thèm ăn hình thành do tác động tổng hợp các yếu tố thị giác, khứu giác, vị giác, sự trống rỗng của dạ dày đặc biệt là giảm đường trong máu. Khi ăn chậm các yếu tố trên được thỏa mãn dần dần. Cảm giác đói, thèm ăn cũng giảm dần giúp ta có thể ăn ít hơn về lượng mà vẫn cảm thấy no nê thoải mái , tránh được tình trạng no bụng đói con mắt như khi ăn nhanh. Hiện tượng cũng tương tự như người nấu ăn sẽ không ăn nhiều khi vào bữa. Nhìn, ngửi, nếm cũng phần nào no bụng là vậy.
Để khỏe mạnh , cung cấp vừa đủ những chất cần thiết qua thức ăn , nước uống chưa đủ , còn cần cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Oxy là chất rất quan trọng tạo và duy trì sự sống ; chẳng thế mà các nhà nghiên cứu vũ trụ đang đi tìm dấu vết của nước, của oxy để xác định có sự sống ở hành tinh nào đó hay không. Oxy là bạn đồng hành với sức khỏe mọi lúc, mọi nơi, cả khi làm nhiều , hoạt động nhiều cũng như khi ăn nhiều….Người bạn rất đáng quý đó lâu nay và cho đến bây giờ vẫn ít được nhắc tới có lẽ vì anh bạn này phuc vụ vô tư , không đòi hỏi tiền bạc – oxy sẵn có trong tự nhiên. Tuy sẵn có trong tự nhiên nhưng do hiệu quả hô hấp mỗi người khác nhau nên hiện tượng thiếu oxy toàn bộ hay một phần cơ thể vẫn thường xảy ra. Mà thiếu oxy thì sinh bệnh, ít ra cũng gây mệt mỏi. Oxy rất cần mà dự trữ trong người không đáng kể nên cần bổ sung liên tục. Cơ thể lúc nào cũng chỉ có thể đủ hoặc thiếu không bao giờ thừa oxy. Ngày thường đã thế ngày tết có nhiều yếu tố mất cân đối cung cầu oxy hơn nên càng cần thiết đáp ứng đầy đủ nhu cầu oxy cho cơ thể. Giả sử như trong thực đơn ngày tết có món “oxy” chắc sẽ thấy khỏe hơn nhất là với người vốn đã thiếu oxy. Nhưng oxy là chất khí nên phải nhờ mũi vậy.
Nói đến oxy là nói đến môi trường. Oxy là tinh hoa của môi trường xanh sạch. Hàng ngày nhất là ngày tết, nên tạo cho mình được sống, thư giãn trong môi trường xanh sạch càng nhiều càng tốt.
Vui tết cổ truyền trong thời hiện đại, ăn uống hợp lý và thêm nét mới hít thở không khí trong lành trong môi trường xanh sạch. Lắng “nghe” nguyện vọng nhu cầu của cơ thể để làm theo. Hiểu tường tận cơ thể mình thì cần những nhà chuyên môn. Nhưng về đại thể thì nếu để ý ta cũng có thể thấy phần nào để đáp ứng, để tránh cái cần tranh khi cần thiết. Hạn chế đưa thêm những chất cơ thể đang thừa hoặc có thể thừa, nên đưa thêm oxy, chất cơ thể nhiều khả năng thiếu, không bao giờ thừa sẽ giúp thực hiện được những ước nguyện của lời chúc tốt đẹp đầu xuân,…
Nên chăng coi đó là nét mới, cần mới trong những hoạt động vui xuân
mang đậm những nét truyền thống tốt đẹp , quen thuộc. Và có lẽ điều này cũng không phải chỉ cần thiết trong tết.
Bs Nguyễn Kim Phong
